Przez „adres siedziby” podatnika podany dla celów zgłoszenia rejestracyjnego w formularzu VAT-R „Zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług” na podstawie art. 96 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, należy uznać adres zawierający co najmniej nazwę miejscowości i ulicy, numer budynku oraz lokalu, w którym faktycznie funkcjonuje zarząd przedsiębiorstwa podatnika i zapadają istotne decyzje dotyczące ogólnego nim zarządzania – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
SENTENCJA
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Zubrzycki (sprawozdawca), Sędzia NSA Ryszard Pęk, Sędzia NSA Danuta Oleś, Protokolant Janusz Bielski, po rozpoznaniu w dniu 26 sierpnia 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej L. sp. z o.o. z siedzibą w K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 9 września 2014 r. sygn. akt I SA/Kr 792/14 w sprawie ze skargi L. sp. z o.o. z siedzibą w K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 27 lutego 2014 r. nr […] w przedmiocie odmowy zarejestrowania spółki jako podatnika podatku od towarów i usług:
1) oddala skargę kasacyjną,
2) zasądza od L. sp. z o.o. z siedzibą w K. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w K. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrok Sądu pierwszej instancji i przedstawiony przez ten sąd tok postępowania.
Wyrokiem z dnia 9 września 2014 r., sygn. akt I SA/Kr 792/14 ze skargi L. Sp. z o.o. w K. (dalej: „Spółka”) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 27 lutego 2014 r. w przedmiocie odmowy zarejestrowania podatnika spółki jako podatnika podatku od towarów i usług, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił skargę.
Przedstawiając stan faktyczny sprawy Sąd pierwszej instancji podał, że Naczelnik Urzędu Skarbowego K. decyzją z dnia 21 sierpnia 2013 r., wydaną na podstawie art. 207 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., dalej: „O.p.”) oraz art. 3 ust.1, art. 96 ust. 4, art. 97 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 ze zm., dalej: „u.p.t.u.”) odmówił Spółce zarejestrowania i wydania potwierdzenia zarejestrowania jako podatnika podatku od towarów i usług oraz zarejestrowania i wydania potwierdzenia zarejestrowania jako podatnika VAT-UE.
W uzasadnieniu wskazano, że Spółka złożyła zgłoszenie VAT-R, wniosek o rejestrację jako podatnika VAT-UE oraz zgłoszenie NIP-2, wskazując adres siedziby: K., ul. K. […] lokal […]. Organ przeprowadził czynności sprawdzające i ustalił, że we wskazanym budynku znajduje się 12 mieszkań i 12 skrzynek pocztowych, natomiast na skrzynce oznaczonej nr […] dopisano odręcznie nr […]. Ustalono też, że lokal nr […] to położone w piwnicy pomieszczenie gospodarcze bez okien, nieprzystosowane do pełnienia funkcji siedziby spółki i miejsca działalności gospodarczej. Adresu tego nie można było uznać zatem za faktyczną siedzibę Spółki. Organ zaznaczył, że powstaje w ten sposób stan niepewności co do właściwości miejscowej. Wskazał też, że wynajmujący w istocie nie oddał lokalu spółce do użytkowania, a jedynie upoważnił ją do wskazania tego adresu jako siedziby. Zobowiązał się przy tym przekazać korespondencję spółki na inny adres w K.
Spółka wniosła w terminie odwołanie od powyższej decyzji. Zarzuciła, że odmówiono jej prawa do rejestracji jako podatnika bezprawnie, gdyż brak jest przepisów zabraniających prowadzenia w piwnicy działalności gospodarczej, posiadania tam siedziby i adresu do korespondencji. Spółka podtrzymała żądanie rejestracji.
Decyzją z dnia 27 lutego 2014 r., wydaną na podstawie art. 233 § 1 pkt 1 O.p. Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy. Organ zwrócił uwagę na znaczenie rejestracji podatnika dla obrotu gospodarczego oraz ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej i zaznaczył, że podatnik, dokonujący rejestracji, ma obowiązek m. in. podać zgodną z rzeczywistością siedzibę. Aby uniknąć wątpliwości na gruncie prawa podatkowego (związanych m. in. z właściwością organów), siedzibę spółki należy rozpatrywać łącznie z adresem tej siedziby (adresem siedziby organu zarządzającego). Organ odwoławczy podzielił ustalenia Naczelnika Urzędu Skarbowego, że lokal wskazany przez Spółkę nie jest jej siedzibą – zarząd Spółki nie korzysta z niego w charakterze swojej siedziby. Spółka może dowolnie wybrać miejsce swojej siedziby, ale musi ona być siedzibą faktyczną. Odmowa zarejestrowania nastąpiła ze względu na to, że wskazany lokal jest wyłącznie adresem do odbioru korespondencji, a zarząd Spółki w tym miejscu nie funkcjonuje.
Spółka wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji, zasądzenia kosztów postępowania, a nadto – wydania w trybie art. 155 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej: „P.p.s.a.”) postanowienia o zaistnieniu istotnego naruszenia prawa oraz poinformowania o treści takiego postanowienia Ministra Finansów.
Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie: – art. 120 w zw. z art. 180 § 1 O.p. przez naruszenie zasady praworządności, wyrażające się w oparciu decyzji na przesłankach nieznajdujących odzwierciedlenia w przepisach prawa oraz przeprowadzenia dowodów na okoliczności nie mające żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy;- art. 96 ust. 4 i art. 97 ust. 4 i ust. 9 u.p.t.u. poprzez ich niezastosowanie i nieuzasadnioną odmowę potwierdzenia zarejestrowania jako podatnika VAT-UE i czynnego podatnika podatku od towarów i usług oraz wydania stosownych zaświadczeń; – art. 9 ust. 1 dyrektywy Rady nr 2006/112/WE w zw. z art. 15 ust. 1 u.p.t.u. poprzez ich niezastosowanie;- art. 41 k.c. w zw. z art. 3 u.p.t.u. poprzez ich błędne zastosowanie w sytuacji, gdy nie istniały podstawy do ich zastosowania, a także poprzez błędną wykładnię, wyrażającą się w przyjęciu, że pojęcie siedziby na gruncie przepisów prawa podatkowego ma inne znaczenie niż to samo pojęcie na gruncie przepisów prawa cywilnego.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w K. wniósł o jej oddalenie.
Uzasadnienie rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wskazanym na wstępie wyrokiem oddalił skargę.
Sąd pierwszej instancji przywołał treść art. 96 ust. 4 u.p.t.u. i wyjaśnił, że dla rozstrzygnięcia sprawy zasadnicze znaczenie ma ustalenie, czy wskazana w tym przepisie rejestracja jest prostą konsekwencją dokonanego zgłoszenia, czy też w jej toku właściwy organ administracji podatkowej weryfikuje dane, które mają być rejestracją objęte. Sąd zaznaczył, że kompetencje organów podatkowych do weryfikacji zgłoszenia nie wynikają wprost z przepisów prawa krajowego. Natomiast zgodnie z art. 22 ust. 1 rozporządzenia Rady UE nr 904/2010 z dnia 7 października 2010 r. w sprawie współpracy administracyjnej oraz zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej (Dz.U.UE.L.2010.268.1), w celu zapewnienia administracjom podatkowym rozsądnego poziomu pewności w odniesieniu do jakości i wiarygodności informacji dostępnych za pośrednictwem elektronicznego systemu, o którym mowa w art. 17, państwa członkowskie przyjmują niezbędne środki w celu zapewnienia, aby dane przekazywane przez podatników i osoby prawne nie będące podatnikami na potrzeby identyfikacji do celów VAT zgodnie z art. 214 dyrektywy 2006/112/WE były, w ich ocenie, kompletne i dokładne. Państwa członkowskie wdrażają procedury weryfikacji tych danych stosownie do wyników przeprowadzonej przez nie oceny ryzyka. Weryfikacji dokonuje się co do zasady przed identyfikacją do celów VAT lub – w przypadku gdy przed taką identyfikacją zostały przeprowadzone jedynie wstępne weryfikacje – nie później niż sześć miesięcy od takiej identyfikacji. Z uwagi na powyższe Sąd podzielił zapatrywania orzecznictwa, zgodnie z którymi organy podatkowe mają możliwość oraz obowiązek kontrolowania rzetelności zgłoszenia przed zarejestrowaniem podatnika i stwierdził, że organy administracji podatkowej nie są związane treścią dokonanego zgłoszenia. Podkreślił, że zgłoszenie VAT-R ma istotne znaczenie dla prawidłowego poboru podatku, ale też dla bezpieczeństwa pozostałych uczestników obrotu gospodarczego.(…)
