Przyjęte zasady rachunkowości należy stosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, w tym także dokonywania odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych tak, aby za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywalne. Konieczność stosowania tych samych rozwiązań w sposób ciągły nie oznacza jednak, że raz przyjęte rozwiązania nie mogą zostać zmienione.

Zmiany w polityce rachunkowości są możliwe, a nawet wskazane, jeśli ich wprowadzenie zapewni wierne odzwierciedlenie sytuacji majątkowej, finansowej oraz wyniku finansowego jednostki oraz zwiększy jakość prezentowanych przez jednostkę sprawozdań finansowych.

Zmiany zasad polityki rachunkowości, w tym również zakładowego planu kont, mogą następować na skutek zmian przepisów o rachunkowości lub zmian dokonanych przez jednostkę we własnym zakresie.

Do przyczyn powodujących dokonanie zamian w zasadach (polityce) rachunkowości zalicza się m.in.:

• dostosowanie się do wskazań rewizji finansowej przeprowadzonej przez biegłego rewidenta, kontroli skarbowej lub innej kontroli zewnętrznej,

• dostosowanie się do zasad obowiązujących w grupie kapitałowej,

• istotne zmiany struktury organizacyjnej jednostki, przedmiotu jej działalności, sposobu sprzedaży,

• chęć skorzystania z dopuszczonych prawem uproszczeń, lub zrezygnowania z nich.

Do zmian zasad (polityki) rachunkowości nie zalicza się m.in.:

• zmiany stawek amortyzacyjnych na skutek ich weryfikacji dokonanej na podstawie art. 32 ust. 3 ustawy o rachunkowości,

• przekwalifikowania gruntu, budynku lub budowli ze środków trwałych do inwestycji w nieruchomości lub odwrotnie – jeżeli wynika to ze zmiany przeznaczenia nieruchomości,

• przekwalifikowania aktywów finansowych (np. papierów wartościowych) z długoterminowych do krótkoterminowych i odwrotnie – jeżeli zmieniono przeznaczenie tych aktywów.

Należy pamiętać, że zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości zmiany zasad polityki rachunkowości zawsze wchodzą w życie od pierwszego dnia roku obrotowego. Decyzję o zmianie zasad rachunkowości można podjąć w dowolnym memencie, ale jej skutki trzeba zastosować do całego roku obrotowego.
Trzeba również zaznaczyć, że w sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy, w którym miały miejsce zmiany zasad rachunkowości jednostka powinna podać przyczyny tych zmian oraz określić liczbowo ich wpływ na wynik finansowy, aby zapewnić tym samym porównywalność danych sprawozdania finansowego za rok poprzedzający rok obrotowy, w którym dokonano zmian. Zmiana dotychczas stosowanych rozwiązań wymaga również określenia w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego wpływu tych zmian na sprawozdanie. O zmianie zasad rachunkowości należy także nadmienić we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego.

Utworzenie nowego konta syntetycznego nie stanowi zmiany zasad (polityki) rachunkowości. Dlatego zmiana ta nie musi być wprowadzana ze skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego. Może obowiązywać od momentu jej wprowadzenia, również w ciągu roku obrotowego.

Według Stanowiska Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie niektórych zasad prowadzenia ksiąg rachunkowych, stanowiącego załącznik do uchwały nr 5/10 Komitetu Standardów Rachunkowości z dnia 13 kwietnia 2010 r. (Dz. Urz. Min. Fin. nr 6, poz. 26), zmiana planu kont na poziomie poszczególnych kont księgi głównej nie pociąga za sobą (automatycznie) zmian zasad (polityki) rachunkowości, o ile bez zmian pozostają zasady klasyfikacji zdarzeń gospodarczych i agregacji danych księgowych. Konieczne jest jednak zapewnienie, aby zmiany planu kont były:

a) odpowiednio udokumentowane opisem powiązań pomiędzy dotychczasowym i nowym planem kont włączonym do przyjętych zasad (polityki) rachunkowości;

b) opis ten został zatwierdzony przez kierownika jednostki.

W opisanej w przykładzie sytuacji wystarczy wprowadzić zmianę do zakładowego planu kont (ZPK) aneksem lub zarządzeniem kierownika jednostki o wprowadzeniu nowego jednolitego tekstu ZPK.

Jeżeli w polityce rachunkowości jednostki ustalono, że bieżąca aktualizacja kont syntetycznych (w tym również tworzenie nowych kont) nie wymaga osobnego zarządzenia, to wystarczy sporządzić wydruk aktualnego wykazu stosowanych przez jednostkę kont syntetycznych.